Expertisecentrum nieuwkomers

Samen met onderwijs- en kinderopvangpartners uit de regio en de gemeente Haarlemmermeer werken we hard aan het verder uitbouwen van het Expertisecentrum Nieuwkomersonderwijs Haarlemmermeer. We begonnen de netwerkbijeenkomst met Toyah Vogels, directeur van IKC Wereldwijs, en Inti Soeterik, onderzoeker van het Verwey-Jonker Instituut, die een overzicht gaven van de ondersteuningsbehoeften van onze nieuwkomersleerlingen. Ook vertelden zij over het verder inrichten van ons expertisehuis en deelden zij de uitkomsten van het onderzoek naar de behoeften van jonge nieuwkomers.

Wat leerlingen en ouders waarderen zijn onder meer de aandacht voor de brede ontwikkeling van het kind, de persoonlijke aandacht en het vriendelijke, geduldige pedagogisch handelen. Verbeterpunten zijn er ook: zo zou er meer begrip kunnen zijn voor specifieke situaties en taal- en culturele achtergronden van leerlingen, hebben ouders en leerlingen weinig zicht op het Nederlandse onderwijssysteem en vinden leerlingen het in het begin lastig om zich thuis te voelen. De ervaringen op onze scholen vormen samen met de adviezen van het onderzoek dé basis voor het beleid en het bouwen van het expertisecentrum. Toya vertelde ons verder over de bijeenkomsten die het afgelopen jaar zijn georganiseerd om deze ervaringen, goede praktijkvoorbeelden en ondersteuningsvragen op te halen.

Voordelen van meertaligheid

Jantien Smit, lector Meertaligheid en onderwijs aan de Hogeschool Utrecht, ging vervolgens in op hoe we in het onderwijs aan nieuwkomers omgaan met meertaligheid. Lange tijd was de aanpak: de leerlingen moeten Nederlands leren, dus laten we ze zoveel mogelijk Nederlands spreken. Smit noemt dit het ‘taalbadmodel’: leerlingen worden ondergedompeld in een bad van een nieuwe, dominante taal. “Maar inmiddels weten we uit onderzoek dat eentalige onderwijsaanpakken niet succesvol zijn. Ze hebben de prestatiekloof tussen NT2- en moedertaalsprekers niet kunnen dichten en dragen bovendien bij aan een gevoel van schaamte over de moedertaal.”

Juist het inzetten van de thuistaal in het onderwijs heeft grote voordelen voor nieuwkomersleerlingen. “Een taalrijke omgeving en de gelegenheid tot taalproductie zijn voorwaardelijk voor (tweede)taalontwikkeling,” aldus Smit. “Kinderen hebben al allerlei kennis ontwikkeld in het land van herkomst, maar krijgen de kans niet die te benutten, omdat ze hun thuistaal niet mogen gebruiken in de klas. Terwijl die thuistaal juist als steiger kan werken voor het leren van de Nederlandse taal.” Smit pleit ervoor om leerlingen juist wel hun thuistaal te laten gebruiken, ook als de overleggen met medeleerlingen. Niet alleen begrijpen ze de stof dan beter, het draagt ook bij aan hun zelfvertrouwen en leerplezier.

Van lastige leerling tot stapelaar

Ook Andy Oppong deelde een inspirerend verhaal op deze netwerkbijeenkomst. Hij kwam als elfjarige naar Nederland en beleefde nogal een cultuurshock. Vanuit het strenge, meer formele onderwijs in Ghana kwam hij terecht in een veel vrijere setting, die voor hem eerder als een gezellig buurthuis dan als een klaslokaal voelde. Andy vond het lastig hierin zijn plaats te vinden en al snel kreeg hij het stempel ‘lastig’. Hij kwam terecht in ‘lokaal 0’, het straflokaal waar de moeilijk opvoedbare kinderen zaten. Gelukkig trof hij een mentor die zijn potentie zag en zijn cultuur begreep. Hij stimuleerde Andy, complimenteerde hem, maar wees hem ook op punten die beter moesten. En net zo belangrijk: hij legde leraren uit waar het gedrag vandaan kwam, zodat zij Andy beter begrepen. Zijn resultaten verbeterden en van een probleemleerling werd Andy een stapelaar. Na het vmbo rondde hij een mbo- en daarna een hbo-opleiding af. Zijn route laat het belang zien van cultuursensitief handelen, waarbij we het hele plaatje van iemands achtergrond en cultuur meenemen in onze blik. Nu werkt Andy als ‘cultuurtolk’ in het onderwijs en verbindt hij professionals en nieuwkomersin zijn jeugdhulporganisatie, onder de toepasselijke naam Lokaal 0.

Kom naar de volgende netwerkbijeenkomst

Op donderdag 7 december is de tweede netwerkbijeenkomst van dit schooljaar, over meer- en hoogbegaafdheid. Aanmelden kan nu al via secretariaat@po-haarlemmermeer.nl.